Harmonogram badań w ciąży. Oceń. Data publikacji: 20/06/2015, Data aktualizacji: 10/11/2021. Możliwość komentowania została wyłączona. Poniżej zamieszczona została tabela zawierająca harmonogram badań wykonywanych podczas ciąży. Harmonogram badań w ciąży. Norma poziomu hemoglobiny to 11–14 g na 100 ml. Oznaczenie poziomu glukozy na czczo – norma wynosi 120 mg/dL. Wynik wyższy może świadczyć o cukrzycy w ciąży. WR – badanie na nosicielstwo kiły, bardzo ważne ze względu na duże niebezpieczeństwo dla dziecka w przypadku zakażenia od matki. Warto pamiętać, że pod koniec 3 miesiąca należy wykonać jedno z trzech najważniejszych badań usg w ciąży tzw. „usg genetyczne" więc jest to najlepszy czas na ustalenie terminu takiego badania. Badanie powinno być wykonane pomiędzy 11 i 14 tygodniem ciąży przez lekarza posiadającego certyfikat FMF (Fetal Medicine Foundation). 38. tydzień ciąży - jakie badania wykonać? W 38. tygodniu warto wykonać badania takie jak: morfologia krwi, badanie ogólne moczu, USG, KTG. Należy również odbyć wizytę u ginekologa. Przeczytaj również: Kalendarz badań w ciąży. Badania tydzień po tygodniu W 5. tygodniu ciąży pęcherzyk ciążowy powinien być już widoczny. Jeśli jednak czekasz nadal na termin wizyty, nie przejmuj się. Specjaliści zalecają, by pierwsza wizyta odbyła się do 10. tygodnia ciąży, ale nie później, jeśli chcesz korzystać ze świadczeń o państwa, czyli z becikowego. Kalendarz badań USG w ciąży. 2. USG połówkowe – kiedy się wykonuje, czas trwania, koszt. USG połówkowe wykonuje się między 20. a 22. tygodniem ciąży. Można wykonać je już w 18. tygodniu ciąży, ale zazwyczaj lekarz prowadzący ciąże namawia, aby poczekać z badaniem do 20. lub 22. tygodnia, ponieważ właśnie wtedy widać wszystko najlepiej. Wyniki badań krwi w ciąży – jak czytać: • podwyższone leukocyty (leukocytoza) mogą świadczyć o rozwoju w organizmie infekcji, np. wskazywać na choroby zapalne narządów, zakażenia bakteryjne, zatrucia [2], • obniżone limfocyty w ciąży (leukocytopenia) mogą świadczyć o niebezpiecznej chorobie zakaźnej, np. grypie W niniejszym artykule poszczególne etapy ciąży, miesiąc po miesiącu, są rozumiane jako: • pierwszy miesiąc ciąży – czas od 1. do 4. tygodnia ciąży, • drugi miesiąc ciąży – czas od 5. do 8. tygodnia ciąży, • trzeci miesiąc ciąży – czas od 9. do 13. tygodnia ciąży, • czwarty miesiąc ciąży – czas od 14. do W drugim trymestrze ciąży, czyli od 14. do 27. tygodnia ciąży, należy wykonać następujące badania: badanie USG tzw. połówkowe , (między 18. a 22. tygodniem ciąży) polega na szczegółowej ocenie narządów płodu pod kątem występowania wad wrodzonych (ocena budowy anatomicznej płodu); W 28 tygodniu ciąży maluszek może mieć już ok. 40 centymetrów i ważyć ponad kilogram (nawet 1,4 kg!). Dziecko ma również całkowicie ukształtowane oczy, urosły mu już także rzęsy i brwi, a włoski na główce stają się coraz dłuższe. Kończy się też kształtowanie układu kostnego i stawowego oraz płucnego, a tkanka ernY. KKażda kobieta spodziewająca się dziecka powinna znać kalendarz badań USG w ciąży. Dzięki temu wie, kiedy ma umówić się na wizytę u lekarza, by kontrolować stan zdrowia – swój i swojego nienarodzonego potomka. Kiedy więc dokładnie powinny odbywać się wizyty u specjalisty?Pierwsze USG w ciąży zazwyczaj panie wykonują, gdy tylko zobaczą na teście ciążowym dwie magiczne kreski, które oznaczają, że pod ich sercem rozwija się potomek. Wielu specjalistów zaleca, by badanie wykonać jednak nieco później. Dlatego warto znać kalendarz badań USG w ciąży i mieć świadomość, kiedy koniecznie trzeba się zgłosić do lekarza, nie licząc rzecz jasna sytuacji, gdy przyszła mama gorzej się poczuje lub jest czymś jest USG w ciąży?Dawniej nikt nie miał pojęcia o USG. Dziś lekarze mogą przez cały okres ciąży „podglądać” maleństwo i sprawdzać, czy rozwija się prawidłowo. USG, czyli badanie ultrasonograficzne, w ciągu 9 miesięcy należy wykonać kilkukrotnie (PTG, czyli Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, zaleca minimum trzy razy). Dzięki niemu lekarz może wykryć wadę płodu, chorobę. Zdarza się, że wówczas zapada decyzja o kontynuowaniu ciąży albo o operacji, która zostanie przeprowadzona u dziecka tuż po urodzeniu, a nawet jeszcze w łonie ma potrzeby wykonywania USG w ciąży, gdy tylko zrobi się test. Wówczas badanie wykaże jedynie, że jest pęcherzyk ciążowy, ale nie będzie jeszcze widać bijącego serduszka. Najlepiej zaczekać do 7-8 tygodnia ciąży (trzeba to jednak zrobić przed upływem 10. tygodnia). Takie badanie odbywa się przy wykorzystaniu sondy dopochwowej i jego celem jest potwierdzenie lub wykluczenie ciąży oraz stwierdzenie, czy pęcherzyk ciążowy znajduje się w odpowiednim miejscu (czy nie ma ciąży pozamacicznej).USG genetyczne, czyli prenatalne, jest bardzo ważneMiędzy 11. a 14. tygodniem przeprowadza się koleje USG w ciąży, które nazywane jest USG genetycznym lub prenatalnym. Jest ono bardzo ważne. Wówczas lekarz stwierdza jak duże jest ryzyko wystąpienia zespołu Downa (sprawdza się przezierność karkową) i innych wad genetycznych. Sprawdza także, czy prawidłowo rozwijają się wszystkie narządy lekarz sprawdza, czy nie ma wad wrodzonych?Każdykalendarz badań USG w ciążypowinien zawierać wizytę u specjalisty między 18. a 22. tygodniem ciąży. Wtedy sprawdza się, czy prawidłowo zbudowane i rozwinięte są czaszka, kręgosłup, nerki oraz serce. Wówczas specjalista jest w stanie wykluczyć ewentualne wystąpienie wad wrodzonych. Podczas tej wizyty większość rodziców, jeśli tego chce, może poznać już płeć swojego nienarodzonego potomka. Zdarza się jednak tak, iż maleństwo układa się w sposób, który nie daje jasnej odpowiedzi na pytanie, czy to chłopiec, czy badanie – 36 tydzień ciążyOstatnie obowiązkowe USG w ciąży powinno być przeprowadzone mniej więcej w 36. tygodniu ciąży. Jest ono bardzo ważne, bowiem lekarz stwierdza, jak ułożone jest dziecko – czy główką w dół, czy w górę (w tym drugim wypadku konieczne jest przeprowadzenie cesarskiego cięcia). Weryfikuje, czy maleństwo jest owinięte pępowiną oraz jaka jest jego wielkość. Dzięki temu specjalista jest w stanie podjąć decyzję co do formy USG ra­zem z te­stem PAPP-A po­win­no być wy­ko­na­ne mię­dzy 11. a 14. ty­go­dniem cią­ży. Ba­da­nia pre­na­tal­ne w I try­me­strze mo­żesz po­sze­rzyć o te­sty NIPT. Dla­cze­go war­to je wy­ko­nać? USG ge­ne­tycz­ne i test PAPP-A Ba­da­nie pre­na­tal­ne ty­dzień cią­ży, czy­li tak zwa­ne USG ge­ne­tycz­ne z te­stem PAPP-A (te­stem po­dwój­nym). Jest to pierw­sze szcze­gó­ło­we i we­dług wie­lu źró­deł, naj­waż­niej­sze USG w cią­ży. Może być wy­ko­na­ne do­kład­nie po­mię­dzy 11. ty­go­dniem i 1 dniem, a 14. ty­go­dniem i 1 dniem. Po­nie­waż wia­do­mo, że w I try­me­strze za­rod­ki ro­sną w ta­kim sa­mym tem­pie, to 11+1 od­po­wia­da CRL (crown rump len­ght – dłu­gość cie­mie­nio­wo-sie­dze­nio­wa) 45 mm,a 14+1 CRL 84 mm – jest to o tyle waż­ne, że czę­sto ko­bie­ty mają nie­zgod­ność wie­ku cią­ży ob­li­czo­ne­go we­dług ostat­niej mie­siącz­ki, a tym co wi­dać w USG i może być tak, że zgło­si­cie się za wcze­śnie na to USG – tzn. je­że­li CRL jest mniej­szy niż 45 mm – nie jest to wte­dy duży pro­blem, prze­li­cza się wiek cią­ży oraz uma­wia od­po­wied­ni ter­min, lub za póź­no je­że­li CRL jest więk­sze niż 84 mm – co już jest dużo więk­szym pro­ble­mem kli­nicz­nym, po­nie­waż nie moż­na tego ba­da­nia wte­dy już wy­ko­nać. To nie jest tak, że le­karz nie chce… po pro­stu nie jest to moż­li­we po tym ter­mi­nie. Ide­al­nym mo­men­tem na wy­ko­na­nie tego ba­da­nia jest okres po­mię­dzy ty­go­dniem. Po­nie­waż w 11. ty­go­dniu dziec­ko jest jesz­cze małe i nie­któ­rych na­rzą­dów np. ser­ca nie da się jesz­cze szcze­gó­ło­wo oce­nić, choć nie jest to obo­wiąz­ko­wy ele­ment tego ba­da­nia, na­to­miast po 13. ty­go­dniu dziec­ko za­czy­na pre­fe­ro­wać po­zy­cję „wy­prost­ną” – czy­li wy­gi­na głów­kę do tyłu – jak­by się roz­cią­ga­ło i trud­no jest wte­dy pra­wi­dło­wo zmie­rzyć za­rów­no CRL jak i prze­zier­ność kar­ku (NT nu­chal trans­lu­cen­cy) – ba­da­nie trwa wte­dy czę­sto dłu­żej. Test PAPP-A (a tak na­praw­dę to po­win­no to się mó­wić „test po­dwój­ny” wg. FMF) jest ba­da­niem prze­sie­wo­wym w kie­run­ku ze­spo­łu Do­wna oraz in­nych wad ge­ne­tycz­nych – do­star­cza nam też in­for­ma­cji o funk­cji ło­ży­ska – o czym wie­le pa­cjen­tek nie wie. Jest to zwy­kłe po­bra­nie krwi mamy, któ­re moż­na wy­ko­nać już od skoń­czo­ne­go 8. ty­go­dnia do 13+6. Z wy­go­dy test jest za­zwy­czaj po­bie­ra­ny w dniu ba­da­nia USG, na­to­miast nie jest to ko­niecz­ne. Ja swo­im pa­cjent­kom za­zwy­czaj zle­cam już ty­dzień przed USG – żeby w dniu ba­da­nia mieć do­stęp­ny wy­nik i wy­dać pa­cjent­ce peł­ny opis. Ba­da­nie USG po­mię­dzy ty­go­dniem cią­ży ma 3 głów­ne cele: Oce­na wie­ku cią­ży na pod­sta­wie dłu­go­ści CRL – czy wiek cią­ży jest zgod­ny z tym ob­li­czo­nym z ostat­niej mie­siącz­ki, je­że­li jest po­nad 5 dni róż­ni­cy to się we­ry­fi­ku­je na pod­sta­wie tego to pierw­szy mo­ment w któ­rym mo­że­my oce­nić ana­to­mię pło­du. Ist­nie­je wie­le wad np. wy­trze­wie­nie lub anen­ce­fa­lia, któ­re moż­na już na tym eta­pie wy­klu­czyć. Jed­nak jest też wie­le in­nych wad np. wady koń­czyn lub wady ser­ca, któ­re na tym eta­pie nie są moż­li­we do szcze­gó­ło­wej oce­ny, dla­te­go tak istot­ne jest ba­da­nie w po­ło­wie cią­ży – o czym na­pi­sze już nie­ba­ ce­lem jest oce­na ry­zy­ka wy­stą­pie­nia wad chro­mo­so­mal­nych z Ze­spo­łem Do­wna na cze­le. Jest to bar­dzo istot­ne, po­nie­waż je­śli nie wy­ko­na­my tego na tym eta­pie to w póź­niej­szych ba­da­niach USG ta­kiej oce­ny nie bę­dzie­my mo­gli już do­ko­nać. Sa­mym ba­da­niem USG w naj­lep­szym wy­pad­ku mo­że­my roz­po­znać ok 80% pło­dów z ze­spo­łem Do­wna. To zna­czy, że 1/5 dzie­ci, któ­re uro­dzi się z ze­spo­łem Do­wna w USG wy­glą­da ZU­PEŁ­NIE pra­wi­dło­wo. Je­że­li do­dat­ko­wo wy­ko­na­my test PAPP-A, któ­ry bę­dzie zin­ter­pre­to­wa­ny łącz­nie z USG ge­ne­tycz­nym je­ste­śmy w sta­nie zwięk­szyć czu­łość ba­da­nia do 95%. Za­tem moż­na to ro­zu­mieć tak, że test PAPP-A po­ma­ga nam zi­den­ty­fi­ko­wać te cho­re dzie­ci, któ­re w USG wy­glą­da­ły PRA­WI­DŁO­WO. Dla­te­go test PAPP-A na świe­cie np. w UK czy Niem­czech jest re­fun­do­wa­ny u każ­dej ko­bie­ty. Jest to ba­da­nie wska­za­ne wła­śnie wte­dy, je­że­li w USG wszyst­ko jest do­brze. Je­śli w USG wi­dzi­my wady lub po­dej­rze­wa­my ze­spo­ły ge­ne­tycz­ne to test PAPP-A nie bę­dzie ra­czej po­moc­ny. Tak­że nie zle­ca­nie lub cho­ciaż in­for­mo­wa­nie o te­ście PAPP-A z po­wo­du pra­wi­dło­we­go ob­ra­zu USG jest po pro­stu nie­pra­wi­dło­wym po­stę­po­wa­niem przez le­ka­rzy (prze­pra­szam za te sło­wa ko­le­gów, ale ta­kie są me­dycz­ne fak­ty, jest to zgod­ne z sta­no­wi­skiem za­rów­no FMF jak i PTG). Co in­ne­go, je­że­li pa­cjent­ka nie chce mieć ta­kiej wie­dzy, to jest oczy­wi­ście ar­gu­ment, żeby nie zle­cać te­stu PAPP-A – jak naj­bar­dziej do usza­no­wa­nia. Test PAPP-A z za­ło­że­nia ma za za­da­nie nad­in­ter­pre­to­wać nie­pra­wi­dło­we wy­ni­ki i u 5% ko­biet bę­dzie fał­szy­wie do­dat­ni, czy­li to o czym wie­le z was pi­sze. Je­ste­ście roz­ża­lo­ne, że test był zły a dziec­ko zdro­we. Mu­si­cie zro­zu­mieć, że to jest jego za­da­nie: zna­le­zie­nie ko­biet, u któ­rych ło­ży­ska wy­sy­ła­ją nie­pra­wi­dło­we sy­gna­ły. Może też tak być w cią­ży zdro­wej. Ale już bar­dzo rzad­ko test PAPP-A bę­dzie do­bry a dziec­ko cho­re. Za nie­pra­wi­dło­wy wy­nik uwa­ża się ry­zy­ko więk­sze niż 1:300, lub je­że­li w USG wi­dzi­my ewi­dent­ne wady – bar­dzo wy­so­kie (>3,5mm) NT lub inne duże nie­pra­wi­dło­wo­ści np. wy­trze­wie­nie czy wady ukła­du mo­czo­we­go (me­ga­cy­stis, brak ko­ści no­so­wej nie jest dużą wadą) – to tyl­ko przy­kła­dy, bo ta­kich wad mo­gła­bym wy­mie­niać dużo wię­cej. Wska­za­ne jest wte­dy ba­da­nie dia­gno­stycz­ne – ba­da­niem dia­gno­stycz­nym jest po­bra­nie ma­te­ria­łu ge­ne­tycz­ne­go pło­du czy­li am­nio­punk­cja lub biop­sja ko­smów­ki. Te ba­da­nia nie­ste­ty mają jed­ną dużą wadę – mają ry­zy­ko po­ro­nie­nia. Jak wy­so­kie jest to ry­zy­ko po­ro­nie­nia? To jest bar­dzo trud­ne py­ta­nie. Do ubie­głe­go roku mó­wi­li­śmy pa­cjent­kom, że jest to ry­zy­ko rzę­du 1 %. Na­to­miast w 2015 roku uka­za­ła się bar­dzo duża pra­ca na­uko­wa spod skrzy­deł FMF i prof. Ni­co­la­ides (czy­li twór­cy USG ge­ne­tycz­ne­go i te­stu po­dwój­ne­go) – że to ry­zy­ko jest dużo niż­sze – ok 0,1%. Nie­mniej jed­nak ry­zy­ko po­ro­nie­nia po ba­da­niu in­wa­zyj­nym po­zo­sta­je. Czy­li są re­al­ne szan­se, że mimo tego, że cią­ża oka­że się zdro­wa, ko­bie­ta ją po tym ba­da­niu może po­ro­nić. Pro­ble­mów z tym ba­da­niem jest jesz­cze kil­ka – na wy­ni­ki czę­sto cze­ka się dłu­go, na­wet do 3 ty­go­dni. Am­nio­punk­cji nie moż­na wy­ko­nać przed 16. ty­go­dniem. A biop­sje ko­smów­ki moż­na od 11. ty­go­dnia, ale mało któ­ry gi­ne­ko­log ją wy­ko­nu­je w Pol­sce. Czę­sto więc, ko­bie­ta do 19. ty­go­dnia żyje w stre­sie i nie­pew­no­ści. Co wię­cej, te ba­da­nia w więk­szo­ści przy­pad­ków wy­klu­cza­ją tyl­ko wady chro­mo­so­mal­ne a nie mó­wią nic o więk­szo­ści wad ge­ne­tycz­nych – cze­go wie­le pa­cjen­tek od tych te­stów ocze­ku­je. Oczy­wi­ście, je­że­li mamy zna­ną wadę w ro­dzi­nie – to z tego ma­te­ria­łu moż­na wy­ko­nać ce­lo­wa­ne ba­da­nie, ale u zde­cy­do­wa­nie więk­szo­ści ko­biet oce­nia się tyl­ko ka­rio­typ czy­li ilość chro­mo­so­mów pło­du. Wy­klu­cza się ze­spół Do­wna i kil­ka in­nych wad chro­mo­so­mal­nych. Te­sty NIPT Od kil­ku lat do­stęp­ne są tak zwa­ne te­sty NIPT (non-in­va­si­ve pre­na­tal te­sting) – tych te­stów na pol­skim ryn­ku jest obec­nie wie­le. Wszyst­kie są do­bre, róż­nią się za­kre­sem ba­dań i wad, któ­re wy­klu­cza­ją, róż­nią się ceną i róż­nią się cza­sem ocze­ki­wa­nia. NIPT – bada DNA pło­do­we z krwi mat­ki, moż­na wy­ko­nać je już od 10. ty­go­dnia cią­ży – czy­li wy­nik jest dużo szyb­ciej oraz nie wią­że się to z żad­nym ry­zy­kiem dla pło­du. Wadą NIPT jest cena – waha się od 1700 do 3000 zł. Poza tym, ba­da­nia są re­we­la­cyj­ne. Dają za­rów­no ma­mie jak i le­ka­rzo­wi pro­wa­dzą­ce­mu cią­żę ogrom­ny spo­kój. Czu­łość NIPT jest rzę­du 99,8%! Bar­dzo, bar­dzo za­chę­cam Was do wy­ko­na­nia ta­kich ba­dań je­że­li tyl­ko jest to w ra­mach wa­szych moż­li­wo­ści. Na­to­miast mu­szę pod­kre­ślić, że nie są to ba­da­nia dia­gno­stycz­ne, je­śli wy­nik tych te­stów jest nie­pra­wi­dło­wy to i tak trze­ba go po­twier­dzić ba­da­niem in­wa­zyj­nym. Na dziś to tyle – po­sta­ram się od­po­wie­dzieć na wa­sze py­ta­nia w tym te­ma­cie w ko­men­ta­rzach oraz za­chę­cam was do obej­rze­nia mo­je­go fil­mi­ku na YouTu­be o te­ście PAPP-A, ma­cie tam od tak zwa­nej „kuch­ni” wy­tłu­ma­czo­ne, jak in­ter­pre­to­wa­ne są wy­ni­ki ba­da­nia i dla­cze­go war­to to ba­da­nie ro­bić. USG w ciąży jest obowiązkowe do wykonania w I, II i III trymestrze, ale zwykle wykonuje się je częściej. Jak wygląda kalendarz badań USG w ciąży? Co pokazuje badanie USG w poszczególnych trymestrach? Jakie wady może wykryć? Wyjaśniam w artykule. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące USG w ciąży Według najnowszych zaleceń Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, podczas ciąży należy wykonać 3 badania USG – mowa o ciąży prawidłowej. Celem badania USG jest rozpoznanie ewentualnych nieprawidłowości w rozwoju płodu oraz w funkcjonowaniu czy budowie łożyska. Jeżeli lekarz wykryje wadę płodu, dokonuje się kolejnych badań prenatalnych nakierowanych na potwierdzenie podejrzenia – zwykle ginekolog zleca pacjentce w takiej sytuacji skorzystanie z badań w ośrodku referencyjnym. Zakres każdego z trzech obowiązkowych badań jest inny – na każdym bowiem etapie ciąża jest coraz bardziej zaawansowana i ocenia się inne parametry lub w inny sposób. Poza tym wykonuje się również inne badania w ciąży – zobacz kalendarz. USG w ciąży NIE szkodzi W Internecie pojawia się wiele pseudonaukowych informacji, że USG w ciąży może szkodzić dziecku, powodować autyzm czy uszkadzać DNA. Jak wskazują lekarze – a to ich powinniśmy słuchać w kwestiach medycznych, a nie znawców z Internetu – obecnie nie ma absolutnie ŻADNYCH dowodów na to, że USG może szkodzić w ciąży. Ba! Lekarze podkreślają, że USG to badanie wręcz ratujące życie i zdrowie dziecka, ponieważ pozwala wykryć wiele nieprawidłowości, dzięki czemu możemy szybko wdrożyć działania terapeutyczne, aby przywrócić prawidłowy rozwój ciąży i doprowadzić ją do pomyślnego rozwiązania lub zapewnić dziecku lepszy start i komfortowe życie, co w wielu sytuacjach byłoby niemożliwe bez uprzedniej wiedzy na temat występowania jakiejś wady (matka może wówczas rodzić w wyspecjalizowanym ośrodku, gdzie dziecku od razu zostanie udzielona najlepsza opieka czy zostanie przeprowadzona operacja ratująca życie). Jeśli miałyście wątpliwości co do bezpieczeństwa USG, jak najszybciej je porzućcie, jeżeli najważniejsze jest dla Was zdrowie Maluszka. Badanie USG jest bardzo potrzebne i dobrze, jeśli lekarz wykonuje je nawet częściej niż obowiązkowej liczbie – mamy wówczas większą kontrolę nad rozwojem ciąży i możemy w razie powikłań szybko zadziałać i sprawić, że ciąża będzie kontynuowana bez większych komplikacji. Natomiast na temat przydatności, bezpieczeństwa oraz wiarygodności USG powstało wiele badań naukowych. Kiedy zaleca się wykonanie badania USG w ciąży? Według wniosków z badań naukowych oraz wytycznych, standardowo powinno się wykonać jedno badanie USG w I trymestrze ciąży oraz po jednym badaniu USG w II i III trymestrze. W Polsce standardy badań położniczych opracowuje Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, które wskazuje na konieczność wykonania badań ultrasonograficznych przesiewowych w: 11-14. tygodniu ciąży, 20. tygodniu ciąży (plus/minus 2 tygodnie), 30. tygodniu ciąży (plus/minus 2 tygodnie). Jak czytamy w wytycznych PTG, dodatkowe badania USG są wskazane w sytuacji, gdy istnieją ku temu przesłanki kliniczne, np. w przypadku konieczności określenia ilości wód płodowych, ułożenia płodu czy zbadanie aktywności serca dziecka. Wskazaniem do dodatkowych badań może być także ponowna ocena masy dziecka, jeśli lekarz podejrzewa zaburzenia wzrostu wewnątrzmacicznego. Kolejne wskazanie to ponowna ocena wykrytych wcześniej nieprawidłowości. Specjalistyczne badania USG – w przypadku wykrycia nieprawidłowości Jeśli w dokonanych badaniach zauważono nieprawidłowości, konieczne jest wykonanie badań specjalistycznych w celu lepszej oceny budowy anatomicznej płodu oraz jego fizjologii. Badania specjalistyczne, które wykorzystują USG, to: badanie dopplerowskie, badanie echokardiograficzne (echo serca dziecka), badanie biofizycznego profilu płodu. Badanie dopplerowskie jest badaniem wykorzystującym USG. Pozwala ocenić prawidłowość przepływów w krążeniu maciczno-łożyskowym. Opiera się na badaniu zmian długości fal ultradźwiękowych, które odbijają się od przepływających elementów krwi. Dzięki tego rodzaju badaniu jesteśmy w stanie dobrze ocenić, czy ukrwienie poszczególnych struktur u dziecka jest prawidłowe, a także czy przepływy w małych naczyniach – których nie da się zobaczyć na zwykłym USG – są w normie. Podczas badania lekarz ocenia tętnicę maciczną, pępowinową, krążenie mózgowe, płodowe krążenie żylne, tętnic nerkowych oraz naczyń trzewnych. Pozwala także na ocenę łożyska oraz sznura pępowinowego. Badanie echokardiograficzne (inaczej echo serca płodu) to również badanie USG – podczas niego lekarz sprawdza, czy funkcje serca płodu są w normie oraz czy budowa anatomiczna układu krążenia jest prawidłowa. Ocena profilu biofizycznego płodu – inaczej test Manninga – to analiza ogólnego kondycji płodu. Badanie trwa ok. 1 godzinę. Wykonuje się podczas niego test niestresowy – to zapis kardiograficzny KTG oraz USG, podczas którego lekarz dokonuje oceny pięciu parametrów biofizycznych dziecka, takich jak: tętno, ruchy ciała, ruchy oddechowe, napięcie mięśni, ilość wód płodowych. Kalendarz badań USG w ciąży – co wykrywają poszczególne badania? Poniżej omówię badania USG w ciąży, która przebiega prawidłowo. Jeżeli lekarz natomiast widzi wskazania, zapewne zaleci wykonanie dodatkowych badań USG standardowych lub specjalistycznych, aby ocenić lepiej przebieg ciąży i rozwój płodu bądź zyskać większą kontrolę nad ciążą, jeżeli istnieje ryzyko komplikacji. Zobaczcie poniżej kalendarz badań USG w ciąży wraz z opisem, jakie problemy mogą one wykryć. 1. Badanie USG przed 10. tygodniem ciąży Kalendarz badań USG: przed 10. tygodniem ciąży Badanie USG przed 10. tygodniem ma na celu potwierdzenie zapłodnienia. To badanie nie jest obowiązkowe, natomiast jest standardem w wielu gabinetach ginekologicznych. Badanie na tym etapie jest ponadto rekomendowane przez Sekcję Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. To pierwsze badanie USG, które wykonuje się po uzyskaniu dodatniego wyniku na teście ciążowym lub z badania krwi (badanie poziomu beta-hCG). Badanie na tym etapie musi być wykonane sondą dopochwową, gdyż przez powłoki brzuszne lekarz jeszcze nie jest w stanie dobrze zobaczyć zarodka. Należy zatem wcześniej opróżnić pęcherz. Co dokładnie lekarz ocenia podczas badania USG przed 10. tygodniem ciąży? Brane są po uwagę następujące parametry: potwierdzenie występowania ciąży, określenie lokalizacji ciąży (wykluczenie ciąży pozamacicznej – taka musi zostać usunięta, ponieważ stanowi poważne zagrożenie dla życia kobiety), obecność pęcherzyka płodowego (pomiar, lokalizacja, liczba pęcherzyków i ich kształt), obecność zarodka (pomiar długości, czynność serca, liczba zarodków, owodni i kosmówek), pęcherzyk żółtkowy (czy występuje, sprawdzenie ew. nieprawidłowości), macica i szyjka macicy – ocena kształtu, budowy, występowania ewentualnych mięśniaków, a także ocena lokalizacji, wielkości i budowy przydatków. 2. Badanie USG między 11-14. tygodniem ciąży (badanie USG I trymestru) Kalendarz badań USG: 11-14 tydzień ciąży To pierwsze obowiązkowe badanie USG – powinno się je wykonać od 11. tygodnia ciąży do 13. tygodnia i 6. dni. Do wykonania badania konieczna jest odpowiednia długość ciemieniowo-siedzeniowa płodu mieszcząca się między 45 a 84 mm. Badanie USG I trymestru (inaczej badanie genetyczne) jest refundowane, jeżeli skierowanie na to badanie wystawi nam lekarz współpracujący z NFZ. Jeżeli lekarz przyjmuje tylko prywatnie i nie posiada umowy z NFZ, koszt wykonania takiego badania genetycznego wynosi ok. 250 zł. Badanie USG I trymestru ma na celu: ocenić czynność serca płodu, ocenić wiek ciążowy na podstawie biometrycznych parametrów płodu, określić liczbę pęcherzyków ciążowych, owodni, a także kosmówek, dokonać pomiaru długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL – od czubka głowy do końca tułowia), dokonać pomiaru dwuciemieniowego głowy (BPD – szerokość głowy od ciemienia do ciemienia), dokonać oceny budowy anatomicznej płodu, zwracając uwagę na budowę oraz zawartość czaszki, budowę żołądka i powłok brzusznych, budowę pęcherza moczowego, budowę kręgosłupa, budowę kończyn płodu, lokalizację serca, dokonać oceny przezierności karkowej (NT) oraz kości nosowej (NB), dokonać oceny ruchów dziecka, dokonać oceny kosmówki, dokonać oceny kształtu, budowy oraz rozmiarów macicy i parametrów przydatków (wielkość, budowa, lokalizacja). Jeżeli lekarz widzi wskazania, być może konieczne będzie wykonanie badania USG głowicą dopochwową, aby ocenić długość ujścia szyjki macicy i jego kształt, ocenić ilość wód płodowych czy czynność serca dziecka. Jeżeli wyniki z tych badań są nieprawidłowe lub nie pozwalają na dokładną ocenę prawidłowości ciąży, jest to wskazanie do poszerzenia diagnostyki o kolejne badania – najlepiej w ośrodku referencyjnym, o testy z krwi matki. Co wykrywa USG I trymestru inne rekomendowane badania na tym etapie? Badanie USG oraz badanie próbek krwi matki (białko PAPP-A i beta-hCG – tzw. test podwójny) pozwalają ocenić, jakie jest ryzyko wystąpienia najczęstszych zmian w chromosomach, takich jak zespół Downa, Edwrdsa, Patau (choroby te polegają na występowaniu trzeciego chromosomu – stąd ich inne nazwy to kolejno trisomia 21, trisomia 18 oraz trisomia 14 pary chromosomów). Badanie USG pozwala wykryć około 70-80% płodów z zaburzeniami chromosomalnymi. 3. Badanie USG między 18-23. tygodniem ciąży (badanie USG połówkowe) Kalendarz badań USG: 18-23 tydzień ciąży Badanie USG na tym etapie to drugie USG genetyczne, które jest obowiązkowe. Ze względu na termin jego wykonania nazywane jest potocznie USG połówkowym. Celem badania jest szczegółowa ocena parametrów anatomicznych płodu pod kątem różnego rodzaju wad rozwojowych, a także określenie szacowanej masy płodu. Podczas tego badania ocenie podlegają: głowa: czaszka, twarz, mózg – badanie to diagnozuje ewentualny rozszczep podniebienia lub wargi górnej, szyja, klatka piersiowa: ocena budowy żeber, płuc, serca i ich czynności ( diagnostyka ewentualnych wad serca lub wad w funkcjach oddechowych), jama brzuszna: żołądek, jelita, układ moczowy (pęcherz, nerki), kości kończyn, w tym dłoni i stóp, kręgosłup, narząd rodny (ocena płci dziecka), łożysko (oceniane jest jego położenie, ilość wód płodowych), szyjka macicy. Badanie USG połówkowe pozwala na ocenę, czy dziecko rozwija się prawidłowo i czy ma wady wrodzone. Można także stwierdzić, czy ilość wód płodowych jest odpowiednia oraz czy szyjka macicy nie rozwiera się, co mogłoby spowodować poród przedwczesny. 4. Badanie USG między 28-32. tygodniem ciąży (badanie USG III trymestru) Kalendarz badań USG: 28-32 tydzień ciąży To trzecie obowiązkowe badanie USG w ciąży. Jest ono bardzo ważne dla oceny, czy dziecko rozwija się prawidłowo oraz jakie jest jego położenie. Co jest oceniane podczas tego USG? Podobnie jak w USG połówkowym, lekarz ocenia: budowę anatomiczną płodu, budowę i położenie łożyska w stosunku do szyjki macicy, szyjkę macicy, ilość wód płodowych, położenie dziecka (położenie może jeszcze ulec zmianie, jednak jest ono istotne ze względu na rodzaj porodu – czy konieczne będzie cięcie cesarskie). Wyniki z tego badania USG dają nam szereg ważnych informacji. Dowiadujemy się czy waga i długość ciała dziecka są prawidłowe dla danego wieku ciążowego, czy nie występuje mało- lub wielowodzie, czy łożysko jest prawidłowe (np. wykluczenie przodującego łożyska). Badania USG jak odczytać symbole na wyniku? Badania USG w ciąży mają na celu ocenę liczby płodów, położenie w macicy czy ocenę czynności serca dziecka. Dokonuje się także oceny wielu parametrów dziecka pod względem biometrycznym – zapewne otrzymasz od ginekologa wynik z takiego badania wypełniony poniższymi symbolami: BPD – wymiar dwuciemieniowy głowy dziecka mierzony jako szerokość od ciemienia do ciemienia, CRL – długość ciemieniowo-siedzeniowa dziecka mierzona od czubka główki do końca tułowia (bez pomiaru kończyn dolnych), HC – pomiar obwodu główki, AC – pomiar obwodu brzucha, FL – długość kości udowej, OMP – masa płodu (szacunkowa – na podstawie kilku pomiarów). Ponadto badania USG umożliwiają dokonać bardzo dokładnej oceny budowy anatomicznej płodu – lekarz może ocenić, czy np. budowa czaszki, twarzy (ocena np. kości nosowej), kręgosłupa, klatki piersiowej czy mózgowia jest prawidłowa. Dokonuje się także oceny ważnych organów, jak np. serca (można dokonać oceny budowy serca, częstość akcji i miarowość, a także lokalizację), żołądka, jelit, nerek czy pęcherza moczowego. Ocenia się także kości i ich ruchomość. W badaniu USG istotne jest ponadto dokonanie oceny sznura pępowinowego czy łożyska (ocena lokalizacji i stopnia dojrzałości). Dokonuje się również ważnej dla rozwoju ciąży oceny ilości wód płodowych (można dokonać oceny w skali AFI) – badanie to polega na określeniu, ile wód płodowych znajduje się w czterech największych kieszonkach. Wynik AFI jest sumą pomiarów płynu owodniowego z tych zbiorników. Wynik prawidłowy wynosi od 5 do 25. Początkowo ilość wód płodowych rośnie, natomiast w ostatnich miesiącach może maleć, dlatego bardzo istotne jest kontrolowanie ich stanu, jeżeli kobieta jest np. na granicy małowodzia. Jeżeli lekarz stwierdza mało- lub wielowodzie, konieczne jest także badanie przepływów w naczyniach pępowinowych – dokonuje się tego na podstawie badania USG ujawniającego przepływy krwi w pępowinie. Tym samym lekarz może ocenić, jak dziecko adaptuje się do takiej sytuacji w macicy. Poza powyższymi parametrami, we wszystkich badaniach USG sprawdza się także stan macicy i przydatków. Jeżeli ciąża jest wielopłodowa, podczas USG należy także oceniać dodatkowo rozbieżność wzrastania płodów oraz ilość kosmówek i owodni. Badania USG w ciąży wielopłodowej powinny być ponadto wykonywane co 4 tygodnie – takie są zalecenia Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Czy USG w ciąży jest darmowe? Obowiązkowe USG w ciąży są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Dotyczy to także kobiet, które nie są ubezpieczone. Ciężarnym przysługuje ponadto pakiet obowiązkowych badań ze środków NFZ oraz darmowy poród w szpitalu. Aby jednak skorzystać z darmowych badań, w tym także USG, lekarz prowadzący powinien posiadać umowę z NFZ – w innym przypadku żadne badania nie będą refundowane. Bibliografia Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu. Rekomendacje Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie przesiewowej diagnostyki ultrasonograficznej w ciąży o przebiegu prawidłowym (wersja z 2015 roku). Jakie badania powinna wykonać kobieta w ciąży? Przyszłą mamę czeka wiele testów. Są jednak konieczne i należy wykonywać je regularnie, by sprawdzać stan zdrowia matki i dziecka na bieżąco. Nie należy się ich obawiać - dzięki temu kobieta ma pewność, że ciąża przebiega prawidłowo. Zobacz film: "Wyznaczanie daty porodu" spis treści 1. Badania w czasie ciąży 2. Badania w pierwszym trymestrze ciąży 3. Badania w drugim trymestrze ciąży 4. Badania w trzecim trymestrze ciąży rozwiń 1. Badania w czasie ciąży Jeśli marzysz o macierzyństwie i planujesz w najbliższym czasie zajść w ciążę, powinnaś udać się wcześniej do ginekologa i powiedzieć mu o swoich zamiarach. Lekarz na pewno zleci cytologię, badania krwi i moczu oraz wyleczy ewentualne stany zapalne pochwy i szyjki macicy. Dzięki dobremu przygotowaniu zapewnisz dziecku jak najlepszy start i zadbasz o jego bezpieczeństwo. Nie martw się jednak, jeśli nie byłaś u lekarza, a test ciążowy wskazuje wynik pozytywny. Umów się szybko na wizytę u ginekologa. Lekarz zbada cię, założy kartę ciąży i rozwieje wszelkie wątpliwości. Dostaniesz skierowania na różne badania. Niektóre będziesz powtarzać co miesiąc, inne odbędą się tylko raz. W ciąży należy przestrzegać terminów badań. Są one po to, aby w porę dostrzec ewentualne nieprawidłowości, które mogłyby zaszkodzić rozwojowi płodu. W przypadku niektórych dolegliwości ciążowych lekarz może zlecić stosowanie diety, np. przy cukrzycy ciężarnych. Czasami konieczne jest zażywanie leków, np. w przypadku stwierdzenia anemii. 2. Badania w pierwszym trymestrze ciąży Morfologia krwi – to badanie w ciąży wykonuje się co miesiąc. Liczba czerwonych krwinek poniżej 3,8 tysięcy/mm³ może wskazywać na anemię. Liczba białych krwinek powyżej 10 tysięcy/mm³ sugeruje infekcję, a poniżej 4 tysięcy/mm³ oznacza chorobę hematologiczną. Norma poziomu hemoglobiny to 11–14 g na 100 ml. Oznaczenie poziomu glukozy na czczo – norma wynosi 120 mg/dL. Wynik wyższy może świadczyć o cukrzycy w ciąży. WR – badanie na nosicielstwo kiły, bardzo ważne ze względu na duże niebezpieczeństwo dla dziecka w przypadku zakażenia od matki. Wynik dodatni oznacza konieczność podjęcia leczenia pod nadzorem wenerologa. Badanie grupy krwi i oznaczenie czynnika Rh – konieczne w celu zbadania ryzyka konfliktu serologicznego (jeśli kobieta ma czynnik Rh-, a mężczyzna Rh+). W razie konfliktu grup krwi dziecku podczas porodu podawane są przeciwciała. Badanie przeciwciał w kierunku toksoplazmozy – wykonywane, gdy kobieta nie zrobiła tego badania przed ciążą. Niebezpieczne dla dziecka jest tylko zachorowanie w ciąży. Badanie przeciwciał w kierunku cytomegalii – wirus cytomegalii nie jest groźny dla matki, ale może przenikać przez łożysko i zagrażać dziecku. Wczesne wykrycie umożliwia podjęcie leczenia noworodka tuż po porodzie. Badanie ogólne moczu – informuje o stanie zdrowia organizmu i wskazuje na istnienie bądź brak zakażeń układu moczowego. W moczu nie powinno być białka, cukru, białych i czerwonych krwinek. Cytologia – badanie jest zlecane, gdy kobieta nie wykonywała go w ciągu ostatniego roku. Ciśnienie krwi – sprawdzane podczas każdej wizyty u lekarza. Najlepiej, gdy ciśnienie krwi nie przekracza normy w ciąży, czyli 140/90 mmHg. Badania w pierwszym trymestrze ciąży mówią o stanie zdrowia ciężarnej na samym początku rozwoju ciąży. Jeśli wystąpią nieprawidłowości, lekarz zleca wykonanie dodatkowych badań, podejmuje leczenie lub kieruje kobietę do innego specjalisty. 3. Badania w drugim trymestrze ciąży Morfologia krwi – badanie nadal robi się co miesiąc. Badanie ogólne moczu – wykonywane co miesiąc. W moczu nie może być białka, cukru, białych ciałek krwi (leukocytów) i czerwonych krwinek (erytrocytów). Test obciążenia glukozą – wykonywany około 25. tygodnia ciąży, by wykluczyć tzw. cukrzycę ciężarnych. Istnienie cukrzycy w ciąży musi być konsultowane z diabetologiem. Konieczne jest stosowanie diety, a czasem również przyjmowanie insuliny. Ciśnienie krwi – sprawdzane co miesiąc. Nie powinno przekraczać 140/90 mmHg. Wyższe może świadczyć o nadciśnieniu lub zatruciu ciążowym. Jeśli z badania na toksoplazmozę w pierwszym trymestrze wynika, że kobieta nie ma przeciwciał, lekarz zleca w drugim trymestrze ciąży powtórne skontrolowanie ich poziomu, by sprawdzić, czy nie doszło do zarażenia. 4. Badania w trzecim trymestrze ciąży Morfologia krwi – niezmiennie wykonywana co miesiąc. Badanie ogólne moczu – niezmiennie wykonywane co miesiąc. Badanie na WZW typu B – wynik dodatni oznacza, że należy zachować ostrożność podczas porodu. Dziecko zaraz po urodzeniu będzie miało wykonane badanie na obecność wirusa żółtaczki typu B. WR – badanie w celu sprawdzenia obecności lub braku zakażenia kiłą. Posiew z pochwy – badanie wykonywane w kierunku paciorkowców typu B, które mogą istnieć w drogach rodnych i mogą zarazić dziecko w czasie porodu. Wynik pozytywny wskazuje na konieczność podania ciężarnej antybiotyku. Jeśli poprzednie badania na toksoplazmozę mówią o braku przeciwciał przeciwko tej chorobie, lekarz zleca w trzecim trymestrze ciąży wykonanie kolejnego badania, by sprawdzić, czy nie doszło do zakażenia. Jeśli kobieta w ciąży ma więcej niż 35 lat lub w jej rodzinie zdarzają się choroby genetyczne, lekarz może zaproponować dodatkowo badania prenatalne. Ich wykonanie nie jest obowiązkowe, zależy od decyzji przyszłych rodziców. Istnieją również badania, za pomocą których można podglądać i podsłuchiwać rozwijające się w łonie dziecko. Są to: badanie USG oraz badanie KTG. Pierwsze badanie USG można zrobić już między 6. a 8. tygodniem ciąży sondą przezpochwową. Ma ono na celu potwierdzenie ciąży, określenie wieku ciążowego zarodka i sprawdzenie miejsca jego zagnieżdżenia się. Generalnie wykonanie USG w ciąży zaleca się trzykrotnie: około 12., 20. oraz 32. tygodnia ciąży. Jest to badanie nieinwazyjne, całkowicie bezpieczne dla dziecka. Badanie KTG sprawdza pracę serca płodu i czynność skurczową macicy. Po raz pierwszy wykonuje się je około 38. tygodnia ciąży. Może być powtarzane aż do czasu porodu, a także robione w jego trakcie. polecamy